Singlism – sự phân biệt đối xử với người độc thân, đang trở thành một vấn đề cần được nghiêm túc nhìn nhận. Liệu chúng ta có đang vô tình hay cố ý khiến những người FA cảm thấy bị cô lập và bất công chỉ vì cuộc sống của họ khác biệt?
Giải thích khái niệm và nguồn gốc thuật ngữ Singlism
Singlism được định nghĩa là định kiến, sự đối xử bất công với những người chưa lập gia đình hay sống độc thân. Thuật ngữ này do Bella DePaulo, một nhà tâm lý học xã hội người Mỹ, sáng tạo vào năm 2005 và trở nên phổ biến thông qua cuốn sách Singlism – What It Is, Why It Matters, and How To Stop It.
Singlism là thuật ngữ chỉ sự kỳ thị người độc thân
Ban đầu, DePaulo định sử dụng cụm từ “marital-statusism” để truyền tải thông điệp một cách trung lập hơn. Tuy nhiên, do cách gọi này quá dài dòng và thiếu sức hút, bà đã chọn từ “single” để tạo nên khái niệm “singlism” – ngắn gọn, dễ nhớ nhưng vẫn bao quát được ý nghĩa sâu sắc.
Trong nhiều năm, DePaulo đã dấn thân nghiên cứu sâu về lối sống của người độc thân và những định kiến xã hội mà họ phải đối mặt. Bà chỉ ra rằng, dù không gây ra hậu quả nghiêm trọng như phân biệt chủng tộc hay giới tính, sự kỳ thị người độc thân lại âm thầm tồn tại, lan rộng và được chấp nhận như một điều hiển nhiên. Chính sự quen thuộc này đã khiến mọi người phớt lờ những bất công mà người FA phải chịu, từ ánh mắt phán xét đến những lời hỏi han tưởng như vô hại.
Singlism không chỉ là một thuật ngữ, mà còn là lời cảnh tỉnh về cách chúng ta đối xử và suy nghĩ về những người chưa chọn kết hôn.
Người độc thân bị phân biệt đối xử ra sao?
Ngay giữa thế kỷ 21, dù sống ở những quốc gia phương Tây như Mỹ hay tại các nước Á Đông như Việt Nam, người độc thân thường phải chịu nhiều bất công trong cuộc sống hằng ngày, từ chính sách xã hội đến những định kiến văn hóa.
Ở Mỹ, hệ thống luật pháp và xã hội thường ưu ái hơn cho những người đã kết hôn. Các cặp vợ chồng được hưởng những lợi ích đặc biệt như:
- Giảm giá và ưu đãi: Từ bảo hiểm, thuê xe hơi, các gói du lịch cho đến vé tham quan, giải trí – mọi thứ dường như luôn có giá tốt hơn dành cho các đôi. Trong khi đó, người độc thân phải trả đủ giá mà không được ưu đãi nào.
- Tại nơi làm việc: Người độc thân thường bị giao các công việc như đi công tác, tăng ca hoặc xử lý các nhiệm vụ đột xuất, bởi lẽ họ bị mặc định là không có gia đình, con cái nên “rảnh hơn.” Ngược lại, đồng nghiệp đã lập gia đình lại dễ dàng xin nghỉ khi con ốm hay có việc cá nhân.
- Chỗ ở: Nhiều khu dân cư ưu tiên cho gia đình hơn là cá nhân sống độc thân. Điều này khiến người độc thân khó tìm được nơi ở ưng ý và thường phải trả giá cao hơn cho một chỗ ở ít mong muốn hơn
“Bao giờ lấy vợ/chồng” là câu hỏi kinh điển khiến FA sợ hãi
Ở các nước Á Đông như Việt Nam, Hàn Quốc, Trung Quốc, định kiến với người độc thân còn nặng nề hơn bởi ảnh hưởng sâu sắc từ văn hóa gia đình và hôn nhân.
- Tại nơi làm việc: Những người độc thân thường bị “nhờ vả” tăng ca, đi tiếp khách hoặc xử lý công việc thay cho đồng nghiệp có gia đình. Lý do thường được đưa ra là vì họ không vướng bận con cái hay việc nhà. Thậm chí, việc xin nghỉ phép của người độc thân đôi khi còn khó khăn hơn, bởi lý do “không gấp gáp như gia đình có trẻ nhỏ.”
- Áp lực gia đình: Trong các dịp họp mặt, lễ tết hay đám giỗ, người độc thân thường bị chất vấn: “Sao chưa lấy chồng?”, “Định bao giờ cưới?”, và thậm chí bị xem là “ế” nếu đã ngoài 25, 26 tuổi. Những lời nói tưởng như vô hại này lại tạo áp lực tâm lý không nhỏ.
- Định kiến xã hội: Người độc thân dễ bị gán mác là ích kỷ, thiếu trách nhiệm, hay không “hoàn thiện.” Họ thường bị dọa về viễn cảnh cô đơn, sống một mình khi về già, như thể cuộc sống độc thân là điều bất hạnh.
Những bất công này, dù lớn hay nhỏ, không chỉ khiến người độc thân cảm thấy bị cô lập mà còn góp phần duy trì những định kiến lỗi thời. Đã đến lúc xã hội cần thay đổi góc nhìn để công nhận và tôn trọng quyền tự do lựa chọn lối sống của mỗi người. Người độc thân không phải công dân hạng hai – họ xứng đáng nhận được sự đối xử công bằng, dù ở bất kỳ đâu.
Vì sao FA bị phân biệt đối xử và bị kỳ thị?
Người độc thân thường bị phân biệt đối xử và kỳ thị bởi sự ảnh hưởng từ quan niệm xã hội, văn hóa truyền thống và những định kiến lâu đời về vai trò của hôn nhân và gia đình. Trong nhiều nền văn hóa, đặc biệt là các nước Á Đông, việc lập gia đình được coi là một “chuẩn mực” xã hội, thể hiện trách nhiệm và sự trưởng thành của mỗi cá nhân. Ai không tuân theo “chuẩn mực” này dễ bị xem là “lệch chuẩn” hoặc thiếu trách nhiệm.
Thêm vào đó, tư tưởng truyền thống gắn hôn nhân với hạnh phúc và thành công, khiến người độc thân thường bị coi là chưa “hoàn thiện” hoặc “bất thường.”
Hệ thống chính sách ở một số quốc gia cũng góp phần tạo ra sự bất bình đẳng khi ưu tiên các cặp vợ chồng hay gia đình, trong khi người độc thân phải đối mặt với những bất lợi về tài chính, công việc và chỗ ở.
Singlism bắt nguồn từ định kiến và thiếu hiểu biết
Định kiến xã hội và truyền thông càng làm trầm trọng thêm vấn đề khi thường xuyên lãng mạn hóa hôn nhân, gán ghép trạng thái độc thân với cô đơn hay thất bại.
Những nhận xét tưởng chừng vô hại như “ế” hay “sao chưa lấy chồng?” lại trở thành áp lực vô hình đối với người độc thân, đặc biệt trong các buổi họp mặt gia đình hay sự kiện xã hội.
Tại nơi làm việc, họ dễ bị giao thêm việc hoặc làm thay nhiệm vụ của đồng nghiệp có gia đình, bởi bị mặc định là “rảnh rỗi” hơn.
Những bất công này bắt nguồn từ sự thiếu hiểu biết và định kiến lâu đời, đòi hỏi xã hội cần thay đổi cách nhìn nhận, để tôn trọng và công nhận rằng hạnh phúc không chỉ được quyết định bởi tình trạng hôn nhân, mà còn bởi sự tự do và lựa chọn cá nhân.
Độc thân là tốt hay xấu?
Câu hỏi này không có một đáp án chung cho tất cả mọi người, bởi lẽ mỗi người đều có những lựa chọn và định nghĩa riêng về hạnh phúc. Điều quan trọng không nằm ở việc bạn chọn độc thân hay kết hôn, mà là bạn có thực sự hài lòng với lựa chọn của mình hay không.
Đối với những người chọn sống độc thân, họ có thể tìm thấy niềm vui và sự tự do để phát triển cá nhân, theo đuổi đam mê và tận hưởng mối quan hệ sâu sắc hơn với bạn bè, gia đình. Nhiều người độc thân trân trọng khoảng thời gian một mình, xem đó là cơ hội để lắng nghe bản thân và sống chậm hơn, mà không hề cảm thấy cô đơn. Trong khi đó, những người đã kết hôn đôi khi khó có được không gian riêng hay thời gian cho chính mình.
Cần tôn trọng quyền chọn độc thân hay kết hôn của mỗi người
Tuy nhiên, cuộc sống độc thân không phải lúc nào cũng dễ dàng. Những áp lực từ xã hội và sự bất công trong chính sách có thể khiến họ cảm thấy bị cô lập. Nhưng so với việc kết hôn sai người, sống một cuộc đời không phù hợp với bản thân, thì độc thân vẫn là lựa chọn an toàn và ít đau khổ hơn.
Nếu bạn cảm thấy không phù hợp với cuộc sống độc thân và đang tìm kiếm một người bạn đời, đừng ngần ngại khám phá những cơ hội kết nối mới. Hãy kiên nhẫn và dành thời gian để tìm hiểu, vì hôn nhân là một quyết định quan trọng, cần sự cân nhắc kỹ lưỡng. Vội vàng có thể dẫn đến những lựa chọn không như ý.
Và nếu bạn đang tìm kiếm một người tri kỷ, bạn tâm giao hay đơn giản chỉ là một người bạn để chia sẻ những khoảnh khắc trong cuộc sống, 1Love chính là nơi bạn có thể bắt đầu hành trình đó. Với ứng dụng này, bạn có thể kết bạn, tìm người yêu và xây dựng những mối quan hệ chân thành, dựa trên sự kết nối sâu sắc. Hãy để 1Love giúp bạn tìm thấy những người đặc biệt, những người hiểu bạn và đồng hành cùng bạn trong những chặng đường sắp tới!
Tác giả: Hải Đình
