Trong bất kỳ mối quan hệ nào, “ngoại tình” luôn là từ khóa mang sức công phá khủng khiếp nhất. Có người đổ lỗi cho “phút giây yếu lòng”, có người lại khẳng định đó là “bản chất của đàn ông/đàn bà”. Vậy dưới góc nhìn khoa học và tâm lý học hiện đại, ngoại tình là bản năng hay sự lựa chọn?
Hãy cùng 1Love đi sâu vào cuộc tranh luận này để hiểu rõ hơn về bản chất của lòng chung thủy và cách bảo vệ hạnh phúc của chính mình.
1. Góc nhìn khoa học: Phải chăng ngoại tình là “bản năng”?
Nhiều người thường viện dẫn thuyết tiến hóa để bao biện cho việc ngoại tình. Theo đó, bản năng của giống loài là duy trì nòi giống và tìm kiếm những nguồn gene tốt nhất.
- Hormone và sự hưng phấn: Khi gặp một đối tượng mới lạ, não bộ sẽ tiết ra Dopamine (hormone hạnh phúc) và Norepinephrine mạnh mẽ hơn rất nhiều so với khi ở bên cạnh người bạn đời lâu năm. Cảm giác “say nắng” này là một phản ứng sinh lý tự nhiên của cơ thể trước cái mới.
- Gene “ngoại tình”: Một số nghiên cứu sinh học chỉ ra rằng những người có biến thể của gene thụ thể Dopamine DRD4 thường có xu hướng tìm kiếm cảm giác mạnh và dễ nảy sinh các mối quan hệ ngoài luồng.
Giải mã bản chất của ngoại tình dưới góc độ khoa học
Tuy nhiên: Khoa học cũng khẳng định rằng con người khác con vật ở chỗ chúng ta có vỏ não trước trán cực kỳ phát triển – bộ phận chịu trách nhiệm về tư duy logic, kiểm soát xung động và đưa ra quyết định dựa trên đạo đức. Vì vậy, bản năng có thể là “mồi lửa”, nhưng việc có “đốt nhà” hay không lại nằm ở sự kiểm soát của lý trí.
2. Góc nhìn tâm lý: Ngoại tình là một “sự lựa chọn” có ý thức
Nếu nói ngoại tình hoàn toàn là bản năng, thì chẳng lẽ con người chúng ta không thể tự chủ trước những cám dỗ? Thực tế, hầu hết các chuyên gia tâm lý đều đồng ý rằng: Ngoại tình là một chuỗi các sự lựa chọn.
Nó không phải là một “tai nạn”
Không ai vô tình “ngã” vào giường của người khác. Trước khi hành động ngoại tình xảy ra, người ta đã thực hiện hàng loạt lựa chọn nhỏ hơn:
- Lựa chọn nhắn tin làm quen dù biết đối phương có ý đồ.
- Lựa chọn đi ăn riêng, tâm sự những chuyện thầm kín mà lẽ ra chỉ nên nói với bạn đời.
- Lựa chọn giữ bí mật, xóa tin nhắn thay vì thành thật với đối phương.
Sự lấp đầy khoảng trống
Ngoại tình thường là lựa chọn khi một người cảm thấy thiếu thốn trong mối quan hệ hiện tại (thiếu sự lắng nghe, thiếu sự hòa hợp tình dục, hoặc thiếu sự tôn trọng). Thay vì chọn cách đối thoại để sửa chữa, họ chọn cách tìm kiếm sự an ủi từ bên ngoài.
Ngoại tình là sự lựa chọn từ nội tâm
3. Tại sao nói: “Thanh cao là do chưa đủ cám dỗ, chung thủy là do sự lựa chọn”?
Có một câu nói rất nổi tiếng: “Sự chung thủy của đàn ông thường được thử thách khi anh ta có tất cả, còn sự chung thủy của đàn bà được thử thách khi cô ấy không có gì.”
Thực tế, sự chung thủy không phải là một trạng thái tự nhiên có sẵn mãi mãi. Đó là một quyết định được lặp đi lặp lại mỗi ngày.
- Chung thủy là khi bạn gặp một người tài giỏi hơn, đẹp hơn người yêu mình, nhưng bạn lựa chọn dừng lại ở mức xã giao vì bạn trân trọng lời cam kết với người bạn đời.
- Chung thủy là khi mối quan hệ gặp sóng gió, bạn lựa chọn cùng nhau giải quyết thay vì tìm một “trạm dừng chân” tạm thời.
4. Người yêu từng ngoại tình: Có nên cho cơ hội?
Câu hỏi “Có nên tha thứ cho kẻ phản bội?” luôn là một bài toán khó không có đáp án chung cho tất cả mọi người. Có người cho rằng “Một lần bất tín, vạn lần bất tin”, nhưng cũng có người tin vào sự cảm hóa của tình yêu.
Để quyết định xem đối phương xứng đáng với một cơ hội thứ hai hay không, hãy bình tâm phân tích qua 3 khía cạnh cốt lõi sau:
Có nên cho thêm cơ hội nếu người yêu từng ngoại tình
Bản chất của việc ngoại tình đó là gì?
Ngoại tình cũng có “kiểu this kiểu that”. Các nhà tâm lý học thường chia chúng thành hai loại chính để đánh giá khả năng “tái phát”:
- Sai lầm nhất thời: Xảy ra trong một khoảnh khắc không làm chủ được bản thân (say rượu, gặp biến cố tâm lý quá lớn). Nếu họ ngay lập tức hối hận và tự thú nhận, đây có thể là một sai lầm có thể xem xét tha thứ.
- Ngoại tình có hệ thống: Đây là kiểu người coi việc lừa dối như một thói quen hoặc một cách để khẳng định bản thân. Với họ, ngoại tình là một “lối sống”. Trong trường hợp này, việc cho cơ hội thường chỉ dẫn đến những nốt chu sa đau đớn hơn trong tương lai.
Thái độ sau khi bị phát hiện: Hối lỗi hay hối hận?
Hãy quan sát thật kỹ sự khác biệt này:
- Hối hận: Họ buồn vì họ bị bắt quả tang, vì danh tiếng bị ảnh hưởng hoặc vì sợ mất đi sự tiện nghi mà bạn mang lại. Họ thường đổ lỗi cho hoàn cảnh hoặc thậm chí là… đổ lỗi cho bạn.
- Hối lỗi: Họ thực sự thấu cảm được nỗi đau mà họ đã gây ra cho bạn. Họ sẵn sàng kiên nhẫn chịu đựng sự chất vấn, sẵn sàng minh bạch hóa mọi mối quan hệ và dành thời gian dài để xây dựng lại niềm tin mà không một lời than vãn.
Niềm tin của chính bạn – “Gương vỡ có thực sự lành”?
Dù đối phương có thay đổi 180 độ, câu hỏi quan trọng nhất vẫn nằm ở phía bạn: Bạn có đủ năng lực để tin tưởng lại một lần nữa?
- Nếu bạn chọn quay lại nhưng mỗi ngày đều sống trong nghi ngờ, kiểm tra điện thoại, dằn vặt đối phương về chuyện cũ, thì đó không phải là tha thứ – đó là sự tự ngược đãi.
- Một mối quan hệ chỉ có thể hồi sinh khi cả hai cùng đồng lòng “xóa bàn làm lại” và xây dựng một nền tảng mới, chứ không phải chắp vá trên những mảnh vụn của quá khứ.
Đôi khi, việc buông bỏ một người từng ngoại tình không phải vì họ không tốt, mà vì bạn xứng đáng được yêu một cách trọn vẹn và an yên nhất. Đừng sợ cô đơn, bởi “cánh cửa này đóng lại, cánh cửa khác sẽ mở ra”. Nếu bạn vừa bước ra khỏi một mối quan hệ đầy tổn thương do sự phản bội, đừng vội vàng tìm người thay thế. Hãy dùng thời gian này để chữa lành đứa trẻ bên trong mình. Khi bạn đã đủ mạnh mẽ, 1Love sẽ luôn có sẵn những “tín hiệu” từ những người coi trọng sự chung thủy để giúp bạn bắt đầu một hành trình mới rực rỡ hơn.
Đừng sợ hãi việc phải buông tay một người ngoại tình
5. Xây dựng mối quan hệ nghiêm túc, thủy chung tại 1Love
Tại 1Love – Trang web kết bạn, hẹn hò trực tuyến nghiêm túc, chúng tôi không chỉ giúp bạn tìm thấy “Bạch nguyệt quang” của đời mình, mà còn định hướng xây dựng những mối quan hệ dựa trên sự chân thành và cam kết.
Để tránh rơi vào cái bẫy của “bản năng”, hãy:
- Chọn đúng người ngay từ đầu: Tìm kiếm những người có cùng quan điểm về sự chung thủy và đạo đức trong tình yêu.
- Luôn làm mới tình cảm: Đừng để mối quan hệ trở nên nguội lạnh đến mức người kia phải đi tìm “Dopamine” ở nơi khác.
- Thiết lập ranh giới rõ ràng: Sự rõ ràng trong các mối quan hệ xã hội là cách tốt nhất để bảo vệ chính mình trước những lựa chọn sai lầm.
Ngoại tình có thể bắt đầu từ một chút “bản năng” trỗi dậy trước cái đẹp, cái mới. Nhưng đi xa đến đâu, có phản bội người bạn đời hay không, hoàn toàn là sự lựa chọn của mỗi cá nhân. Hãy là người làm chủ bản năng, thay vì để bản năng điều khiển cuộc đời bạn.
