Người Việt ngày càng có xu hướng kết hôn muộn, ngại sinh con, điều này để lại nhiều hệ lụy cho sức khỏe và tâm lý của cặp đôi cũng như gia đình, xã hội. Vậy luật có quy định kết hôn năm bao nhiêu tuổi là muộn không? Bao nhiêu tuổi kết hôn là vừa?
Thanh niên Việt Nam ngày càng kết hôn muộn hơn
Hiện nay, người Việt đang kết hôn ngày càng muộn, với độ tuổi trung bình lần đầu là 27,3 tuổi. Trong đó, nam giới kết hôn ở mức trung bình 29,4 tuổi, muộn hơn nữ giới khoảng 4,2 năm (25,2 tuổi). Đặc biệt, phụ nữ ở thành thị có xu hướng lập gia đình trễ hơn đáng kể, với tuổi kết hôn trung bình 26,8, trong khi ở nông thôn là 24,1 tuổi.
Hiện tượng kết hôn muộn đang ngày càng phổ biến
Riêng TP. HCM, theo số liệu của Tổng cục Thống kê vào tháng 7/2024, độ tuổi kết hôn trung bình lần đầu đã chạm mốc 30,4 tuổi – cao nhất cả nước và có xu hướng tăng liên tục từ năm 2019, trung bình mỗi năm tăng khoảng 0,7 tuổi. (theo https://vnexpress.net/nam-gioi-ket-hon-lan-dau-muon-hon-nu-4-tuoi-4836451.html)
Luật có quy định bao nhiêu tuổi là kết hôn muộn?
Theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, không có khái niệm thế nào là “kết hôn muộn”, cũng như không giới hạn độ tuổi tối đa để kết hôn. Điều luật chỉ quy định tuổi tối thiểu để kết hôn:
- Nam từ đủ 20 tuổi trở lên
- Nữ từ đủ 18 tuổi trở lên
Tuy nhiên, theo Quyết định 588/QĐ-TTg, Chính phủ khuyến khích nam nữ nên kết hôn trước 30 tuổi và sinh con sớm, nhất là ở những khu vực có mức sinh thấp. Ngược lại, tại những nơi có mức sinh cao, chính quyền lại vận động tránh kết hôn sớm, không sinh con quá dày hoặc quá nhiều.
Luật không quy định về tuổi kết hôn muộn
Theo các nghiên cứu y khoa, độ tuổi lý tưởng nhất để phụ nữ sinh con là từ 20 đến dưới 35 tuổi. Trong đó, giai đoạn dễ thụ thai nhất là 20 – 24 tuổi. Sau 35 tuổi, khả năng thụ thai bắt đầu giảm mạnh và đến 45 tuổi, việc mang thai tự nhiên trở nên rất khó khăn.
Tóm lại, dù pháp luật không quy định thế nào là kết hôn muộn, nhưng nếu xét về sức khỏe sinh sản, các chuyên gia vẫn khuyến nghị kết hôn và sinh con trong khoảng 20 – 35 tuổi để đảm bảo sức khỏe mẹ và bé.
Nguyên nhân khiến giới trẻ ngày càng kết hôn muộn
Ngày nay, kết hôn không còn là cột mốc bắt buộc mà trở thành lựa chọn cá nhân. Nhiều bạn trẻ trì hoãn lập gia đình không phải vì sợ yêu, mà vì nhiều lý do, trong đó áp lực sự nghiệp là lý do hàng đầu. Họ lo rằng hôn nhân sẽ hạn chế tự do và cản trở phát triển bản thân. Tài chính cũng là rào cản lớn. Hôn nhân không chỉ cần tình yêu mà còn đòi hỏi nền tảng kinh tế vững chắc, nên nhiều người muốn ổn định trước khi cưới. Ngoài ra, ngày nay, xã hội cởi mở hơn, nhiều người thích tự do theo đuổi đam mê, không bị ràng buộc bởi trách nhiệm gia đình.
Kết hôn muộn không đồng nghĩa với “ế”, mà là cách giới trẻ tận hưởng cuộc sống và tìm kiếm tình yêu theo cách riêng của mình.
Những hệ lụy của việc kết hôn muộn
Kết hôn muộn kéo theo nhiều hệ lụy, đặc biệt là những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản, thể chất và tinh thần của cả bố mẹ lẫn con cái.
Kết hôn muộn khiến khả năng sinh sản giảm sút
Giảm khả năng sinh sản
Tuổi tác ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh con. Ở phụ nữ, sau tuổi 35, số lượng và chất lượng trứng suy giảm nhanh, tỷ lệ thụ thai tự nhiên giảm đáng kể. Nguy cơ sẩy thai, thai lưu cũng cao hơn gấp đôi so với phụ nữ dưới 30 tuổi. Ở nam giới, dù tinh trùng vẫn được sản xuất liên tục, nhưng chất lượng suy giảm theo thời gian, làm tăng nguy cơ hiếm muộn, vô sinh.
Nguy cơ cao mắc bệnh lý sinh sản
Việc kết hôn và sinh con muộn đồng nghĩa với việc phải đối mặt với nhiều rủi ro sức khỏe. Ở phụ nữ, các bệnh lý như lạc nội mạc tử cung, hội chứng buồng trứng đa nang, u xơ tử cung trở nên phổ biến hơn, làm giảm khả năng mang thai. Bên cạnh đó, thai phụ lớn tuổi dễ mắc các biến chứng như tiền sản giật, tiểu đường thai kỳ, sinh non. Ở nam giới, kết hôn muộn có thể dẫn đến suy giảm hormone testosterone, giãn tĩnh mạch tinh, làm ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
Nguy cơ vô sinh cao
Theo nghiên cứu, tỷ lệ vô sinh ở các cặp đôi kết hôn muộn cao gấp 2-3 lần so với những cặp đôi kết hôn sớm. Quá trình điều trị vô sinh thường kéo dài, tốn kém và gây áp lực tâm lý nặng nề. Dù có các phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), nhưng tỷ lệ thành công giảm dần khi tuổi tác tăng lên.
Ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé
Không chỉ ảnh hưởng đến khả năng thụ thai, kết hôn muộn và sinh con muộn còn đặt sức khỏe của mẹ và bé vào nhiều nguy cơ. Phụ nữ lớn tuổi mang thai thường gặp các biến chứng nguy hiểm như tăng huyết áp, sinh non, phải sinh mổ. Trẻ sinh ra từ cha mẹ lớn tuổi có nguy cơ cao mắc dị tật bẩm sinh, bệnh lý di truyền như hội chứng Down, và dễ bị sinh non hoặc thiếu cân, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.
Áp lực tinh thần và tài chính
Việc lập gia đình muộn cũng tạo ra những áp lực tâm lý không nhỏ. Cha mẹ lớn tuổi thường lo lắng nhiều hơn về sức khỏe của con, áp lực tài chính khi nuôi dạy con trong giai đoạn trung niên. Hơn nữa, họ cũng đối mặt với cảm giác hụt hơi khi phải đồng hành cùng con trong các giai đoạn phát triển sau này.
Kết hôn, sinh con muộn để lại nhiều áp lực về tài chính và tinh thần
Kết hôn muộn có thể mang lại những lợi ích nhưng đi kèm với đó là những hệ lụy không thể xem nhẹ, đặc biệt là về sức khỏe sinh sản. Vì vậy, việc lựa chọn thời điểm kết hôn cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo tương lai hạnh phúc và khỏe mạnh cho cả gia đình.
Điều kiện kết hôn của người Việt theo Luật
Ở Việt Nam, điều kiện kết hôn được quy định rõ trong Điều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Trước hết, nam giới phải từ đủ 20 tuổi, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên mới được kết hôn hợp pháp. Việc kết hôn phải dựa trên sự tự nguyện, không bị ép buộc, lừa dối hay cản trở từ bất kỳ ai. Đồng thời, cả hai bên cần có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, không mắc các bệnh lý ảnh hưởng đến nhận thức và khả năng tự quyết.
Bên cạnh đó, pháp luật cũng nghiêm cấm một số trường hợp như kết hôn giả, tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, kết hôn khi đã có vợ/chồng hoặc kết hôn cận huyết (bao gồm họ hàng trong phạm vi ba đời, quan hệ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi, cha chồng – con dâu, mẹ kế – con riêng của chồng,…).
Ngoài ra, kết hôn nhằm mục đích trục lợi, bóc lột sức lao động, buôn bán người hoặc xâm phạm tình dục cũng bị cấm. Việc đăng ký kết hôn phải được thực hiện đúng quy định tại UBND cấp xã, huyện tùy vào từng trường hợp.
Đáng chú ý, dù Việt Nam không cấm nhưng cũng không công nhận hôn nhân giữa những người cùng giới, nghĩa là nếu cặp đôi đồng giới đăng ký kết hôn, cơ quan chức năng sẽ không cấp giấy chứng nhận và quan hệ này không có giá trị pháp lý.
Đối với những người đã ly hôn, nếu muốn tái hôn, họ phải đăng ký kết hôn lại theo đúng quy định và không thuộc các trường hợp bị cấm. Việc tuân thủ các điều kiện này giúp đảm bảo một cuộc hôn nhân hợp pháp, tạo nền tảng vững chắc cho gia đình và bảo vệ quyền lợi của cả hai bên.
Độ tuổi “vàng” để kết hôn là bao nhiêu?
Kết hôn quá sớm có thể dẫn đến những quyết định chưa chín chắn, trong khi kết hôn quá muộn lại tiềm ẩn nhiều vấn đề khác. Theo nhà trị liệu hôn nhân Carrie Krawice, độ tuổi lý tưởng để kết hôn và ít có nguy cơ ly hôn trong ba năm đầu tiên là từ 28 – 31 tuổi. Đây được gọi là hiệu ứng Goldilocks, tức là không quá sớm, cũng không quá muộn để xây dựng một cuộc hôn nhân bền vững.
Nên kết hôn khi đủ tuổi trưởng thành, chín chắn và công việc ổn định
Về mặt khoa học, thùy trán – bộ phận chịu trách nhiệm về tư duy logic và ra quyết định – chỉ hoàn thiện vào khoảng 25 – 30 tuổi. Vì thế, những quyết định trọng đại trước 25 tuổi có thể chưa thực sự vững vàng. Thống kê cũng cho thấy người kết hôn ở tuổi 25 có nguy cơ ly hôn thấp hơn 50% so với người kết hôn ở tuổi 20.
Ngoài yếu tố tâm lý, tài chính cũng là một khía cạnh quan trọng. Theo chuyên gia Kemie King, cuối tuổi 20 và đầu 30 là thời điểm sự nghiệp bắt đầu ổn định, giúp các cặp đôi có nền tảng vững chắc hơn khi bước vào hôn nhân.
Nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Gia đình Mỹ cũng cho thấy từ 25 tuổi trở đi, mỗi năm kết hôn muộn hơn giúp giảm 11% nguy cơ ly hôn – nhưng chỉ đúng trước tuổi 32. Sau độ tuổi này, tỷ lệ ly hôn có xu hướng tăng nhẹ.
Tuy nhiên, không có độ tuổi cụ thể cho tất cả. Có người trì hoãn hôn nhân vì chưa tìm được người phù hợp, trong khi người khác có thể chịu ảnh hưởng từ gia đình, chẳng hạn nếu bố mẹ từng ly hôn thì nguy cơ họ ly hôn cũng cao hơn. Bên cạnh đó, những người chưa kết hôn vào cuối độ tuổi 30 – đầu 40 có thể ít sẵn sàng cho một mối quan hệ nghiêm túc.
Nên kết hôn năm bao nhiêu tuổi là quyết định của mỗi người. Nếu đã có một công việc ổn định và một người thương cạnh bên, còn chờ gì mà không tiến tới hôn nhân? Nếu bạn vẫn chưa có “người thương”, vào ngay 1Love để tìm kiếm tri kỷ nhé.
