Gia trưởng là gì mà ai nghe cũng thấy ngao ngán? Yêu và kết hôn với một người có tính gia trưởng đồng nghĩa với việc đặt bản thân vào một chiếc hộp chật chội và bị kiểm soát, thậm chí bị bạo hành tinh thần. Tìm hiểu ngay những dấu hiệu đặc trưng của người gia trưởng để né sớm!
Tính gia trưởng là gì
Tính gia trưởng là một tính cách mà ở đó một người luôn cho rằng mình là trung tâm, mình đúng và áp đặt suy nghĩ, quyết định của mình lên người khác, đặc biệt là trong gia đình hoặc mối quan hệ tình cảm.
Tính gia trưởng không phải là đặc quyền hay “đặc sản” của riêng đàn ông. Phụ nữ hoàn toàn có thể có tính gia trưởng, mặc dù biểu hiện của nó có thể có những sắc thái khác.
Người gia trưởng khá bảo thủ, độc đoán, thích áp đặt
Những biểu hiện đặc trưng của người gia trưởng
Một người có tính cách gia trưởng, độc đoán, thích áp đặt người khác thường có những biểu hiện dưới đây:
- Luôn cho mình là đúng: Họ khó hoặc không bao giờ chịu thừa nhận sai lầm. Mọi cuộc tranh luận đều phải kết thúc theo ý họ.
- Áp đặt suy nghĩ và hành động: Họ quyết định thay đối phương việc nên mặc gì, đi đâu, gặp ai, làm nghề gì… mà không cần hỏi ý kiến.
- Kiểm soát quá mức: Luôn muốn biết bạn đang ở đâu, làm gì, với ai. Có thể kiểm soát điện thoại, mạng xã hội của bạn.
- Hạ thấp, coi thường đối phương: Họ cho rằng vai trò và giá trị của đối phương (đặc biệt là phụ nữ) là thấp kém hơn mình. Họ có thể dùng lời nói để chê bai, hạ thấp nhằm khẳng định vị thế.
- Không tôn trọng ranh giới cá nhân: Họ cho rằng mọi thứ của bạn (thời gian, không gian, tài chính) cũng là của họ và họ có quyền sắp đặt.
- Bạo hành tinh thần: Sử dụng sự im lặng, lời nói lạnh lùng, đe dọa để khiến đối phương phải phục tùng.
- Ghen tuông vô lý: Sự ghen tuông này xuất phát từ việc muốn kiểm soát chứ không phải từ tình yêu.
Tuy nhiên, đừng nhầm lẫn “gia trưởng” với “có trách nhiệm và quyết đoán”. Một người quyết đoán vẫn có thể lắng nghe, tôn trọng ý kiến của người khác và đưa ra quyết định chung. Một người có trách nhiệm chăm lo cho gia đình không có nghĩa là họ được quyền áp đặt mọi thứ.
Gia trưởng không phải “đặc sản” của nam giới
Có nên yêu người gia trưởng hay không?
Khi yêu một người độc đoán, bảo thủ, gia trưởng, bạn hãy chuẩn bị cho mình một tương lai đầy lo âu, stress hay tổn thương. Bạn sẽ liên tục phải sống trong cảm giác đề phòng, chiều lòng đối phương. Bạn dần đánh mất sở thích, quan điểm, ước mơ và thậm chí là tính cách của chính mình.
Người gia trưởng thường không biết lắng nghe, thích người khác phải phục tùng, do đó bạn sẽ không được tôn trọng, thậm chí lâu dần, dưới sự thao túng và bạo hành tâm lý, bạn dần cảm thấy mình không đủ tốt.
Người gia trưởng thích kiểm soát, bởi vậy, bạn sẽ nhanh chóng bị cô lập khỏi thế giới. Thế giới của bạn sẽ dần thu nhỏ lại chỉ còn một người và bạn phải hy sinh bản thân để phục tùng một chiều, đừng mong có sự thấu hiểu, tôn trọng ngược lại.
Thậm chí, bạn sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị bạo hành thể chất khi họ không thể kiểm soát được bạn bằng lời nói.
Từ những lý do trên, chắc hẳn bạn đã có đáp án cho câu hỏi: “Có nên yêu người gia trưởng hay không?” rồi chứ?
Yêu người gia trưởng là chấp nhận bị kiểm soát, cô lập
Vì sao nhiều người cho rằng đàn ông gia trưởng mới là tốt?
Khi bị tình cảm che mờ lý trí, nhiều người nhầm lẫn gia trưởng với sự quan tâm hay chín chắn dẫn đến bị mắc kẹt trong một mối quan hệ không lối thoát.
Đôi khi, sự ghen tuông, kiểm soát lại bị hiểu nhầm là biểu hiện của tình yêu mãnh liệt, “anh ấy yêu em nên mới như vậy”. Một số lại nhầm lẫn giữa tính gia trưởng với sự quyết đoán, có chính kiến hoặc người truyền thống. Hoặc, đó là khi người ta chấp nhận “giảm nhẹ” các tiêu chuẩn của mình để chung sống, nhưng hạt giống của sự áp đặt và thiếu tôn trọng vẫn còn đó. Nó sẽ dễ dàng bùng phát khi có xung đột lớn hoặc khi mối quan hệ trở nên thân thiết hơn.
Một số môi trường vẫn coi đàn ông gia trưởng là “mạnh mẽ, đàn ông”.
Một số trường hợp lại nghĩ rằng tình yêu của mình sẽ cảm hóa và thay đổi được đối phương. Tuy nhiên, tính gia trưởng là một đặc điểm tính cách ăn sâu, rất khó để thay đổi nếu bản thân họ không nhận ra vấn đề và tự nguyện thay đổi.
Phân biệt người có tính gia trưởng với người kỹ tính, chín chắn
Sự khác biệt cốt lõi giữa một người có tính gia trưởng và một người kỹ tính, chín chắn nằm ở động cơ và thái độ của họ.
Một người gia trưởng hành động xuất phát từ nhu cầu khẳng định cái tôi và sự kiểm soát. Họ luôn cho rằng mình đúng và áp đặt suy nghĩ, quyết định của mình lên người khác. Khi có tranh luận, họ tìm cách bác bỏ và dập tắt ý kiến trái chiều. Thước đo thành công của họ là việc người khác có phục tùng hay không. Khi thất bại, họ thường đổ lỗi cho hoàn cảnh hoặc những người xung quanh.
Đừng nhầm lẫn người chín chắn, kỹ tính là gia trưởng
Trong khi đó, một người kỹ tính, chín chắn lại hành động hướng đến mục tiêu chung và sự hoàn hảo. Sự tỉ mỉ và quyết đoán của họ không nhằm mục đích thống trị, mà để đảm bảo kết quả cuối cùng là tốt nhất. Họ sẵn sàng lắng nghe, phân tích các quan điểm khác biệt một cách khách quan. Điều họ quan tâm là tìm ra giải pháp tối ưu, chứ không phải là việc bản thân có “thắng” trong cuộc tranh cãi hay không. Khi gặp sai sót, họ dũng cảm nhận trách nhiệm và tìm cách rút kinh nghiệm.
Tóm lại, điểm then chốt để phân biệt nằm ở sự tôn trọng. Người gia trưởng xem thường sự tự chủ của người khác, còn người chín chắn tôn trọng ranh giới cá nhân và xem đối phương như một đối tác bình đẳng. Bạn sẽ cảm thấy được trao quyền khi ở cạnh một người chín chắn, và cảm thấy bị kiểm soát khi ở cạnh một người gia trưởng.
Phải làm sao khi phát hiện người yêu có tính gia trưởng?
Nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu ban đầu và muốn cứu vãn mối quan hệ, hãy thử chọn thời điểm cả hai đều bình tĩnh. Nói về cảm xúc của bạn một cách rõ ràng, nhẹ nhàng, tránh buông lời trách móc, chỉ trích.
Bạn cần cho họ biết đâu là những điều bạn không thể chấp nhận được (ví dụ: việc kiểm soát điện thoại, chê bai gia đình bạn…). Sau cuộc nói chuyện, hãy xem họ có thực sự lắng nghe, tôn trọng và cố gắng thay đổi hay không. Nếu họ phủ nhận vấn đề, tức giận hoặc đổ lỗi cho bạn, đó là một dấu hiệu rất xấu.
Tình yêu chân chính được xây dựng dựa trên nền tảng của sự TÔN TRỌNG, BÌNH ĐẲNG và THẤU HIỂU. Một người gia trưởng, về bản chất, không thể mang lại cho bạn những điều đó. Họ sẽ khiến bạn chịu nhiều tổn thương hơn là hạnh phúc.
Hãy coi những dấu hiệu mà 1Love liệt kê ở trên là “cảnh báo đỏ” trong hành trình tìm kiếm tình yêu và xây dựng các mối quan hệ. Hãy yêu một người khiến bạn cảm thấy mình tốt đẹp hơn, được là chính mình và được bay cao, bay xa, chứ đừng yêu một người chỉ muốn nhốt bạn trong lồng và bảo rằng đó là vì tình yêu.
