Bạn tò mò về cộng đồng LGBT với sự đa dạng về xu hướng tình dục? Hãy cùng 1Love tìm hiểu về cộng đồng LGBT có những loại nào, có được công nhận không và có quyền lợi ra sao ở Việt Nam.
LGBT là gì? LGBTQ+ là gì?
LGBT là viết tắt của các cụm từ tiếng Anh như:
- L – Lesbian (đồng tính nữ)
- G – Gay (đồng tính nam)
- B – Bisexual (người song tính/lưỡng tính)
- T – Transgender (người chuyển giới)
LGBT đang dần được công nhận trên toàn cầu
LGBTQ+ là có thêm yếu tố Q – Chữ cái đầu của Queer (có xu hướng tính dục và bản dạng giới khác biệt) hoặc Questioning (đang trong giai đoạn tìm hiểu bản thân).
Dấu cộng (+) đại diện cho sự tồn tại của các nhóm khác như: N là Non-binary (phi nhị nguyên giới), A Asexual (vô tính luyến ái), I Intersex (liên giới tính), A Asexual (vô tính luyến ái).
Thuật ngữ LGBT ra đời khi nào?
Thuật ngữ LGBT ra đời từ khoảng năm 1988 bởi các nhà hoạt động xã hội ở Hoa Kỳ. Phải đến năm 1990, cộng đồng LGBT mới được tôn trọng một cách bình đẳng và sử dụng để nói về cộng đồng những người có xu hướng giới tính đặc biệt.
Ngày 15/7/1990, Liên Hiệp Quốc đã chính thức công nhận LGBT không phải là bệnh tâm thần mà được thừa nhận là một cộng đồng của loài người, được tự do làm những việc mình mong muốn.
Biểu tượng của LGBT là lá cờ cầu vồng 6 màu: đỏ, cam, vàng, lục, lam, và tím. Lá cờ cầu vồng này được thiết kế bởi Gilbert Baker – một nhà hoạt động LGBT người Mỹ.
Ngày 26/6/2015, Hoa Kỳ đã cho phép kết hôn đồng tính tại quốc gia này.
Phân loại cộng đồng LGBT và LGBTQ+
Cộng đồng LGBT không phải là một nhóm đồng nhất mà bao gồm nhiều nhóm nhỏ dựa trên bản dạng giới tính và xu hướng tình dục. Không có một hệ thống phân loại chính thức, cách phân loại dưới đây dựa trên xu hướng tình dục và bản dạng giới.
Cộng đồng LGBT rất đa dạng với nhiều nhóm khác nhau
Xét theo xu hướng tính dục
Lesbisan (đồng tính nữ)
Là những người có giới tính nữ về mặt sinh học nhưng bị hấp dẫn tình cảm và tình dục bởi một người phụ nữ khác. Hầu như những người Lesbian có tính cách như phụ nữ bình thường và không có dấu hiệu nhận biết cụ thể.
Gay (đồng tính nam)
Gồm những người có xu hướng tính dục đồng tính luyến ái, về mặt sinh học Gay là nam nhưng bị hấp dẫn tình cảm và tình dục bởi người cùng giới nam và không có nhu cầu tình dục với người khác giới.
Bisexual (người song tính/lưỡng tính)
Bisexual là những người có giới tính xác định là nam hoặc nữ và bị hấp dẫn bởi cả hai giới. Tức là họ có xu hướng tính dục với cả người đồng giới lẫn người khác giới.
Dị tính luyến ái (Heterosexual)
Bị thu hút tình dục và/hoặc tình cảm với người thuộc giới tính khác với mình. Đây là xu hướng tình dục chiếm đa số trong xã hội.
Vô tính luyến ái (Asexual)
Không bị thu hút tình dục với bất kỳ ai. Điều này không có nghĩa là họ không có khả năng có quan hệ tình cảm, thân mật, hoặc tình bạn sâu sắc. Có nhiều mức độ vô tính luyến ái khác nhau.
Phân loại theo bản dạng giới
Transgender (người chuyển giới)
Khi một người nam hoặc nữ có nhu cầu sống thật với giới tính của mình thì sẽ tiến hành chuyển giới. Nam nữ đã hoặc chưa thực hiện chuyển giới cũng đều là những người thuộc cộng đồng LGBT.
Có thể phân loại LGBT theo xu hướng tình dục và bản dạng giới
Đây là một nhóm rất đa dạng, bao gồm nhiều trải nghiệm khác nhau về chuyển giới. Ví dụ:
- Transmen (Nam chuyển giới): Được chỉ định là nữ lúc sinh nhưng bản dạng giới là nam.
- Transwomen (Nữ chuyển giới): Được chỉ định là nam lúc sinh nhưng bản dạng giới là nữ.
- Non-binary (Giới tính không nhị nguyên): Bản dạng giới không nằm trong phạm vi nam/nữ truyền thống.
- Genderfluid (Bản dạng giới thay đổi)
- Agender (Không có bản dạng giới)
- Bigender (Có hai bản dạng giới)
- Cisgender: Người có bản dạng giới phù hợp với giới tính được chỉ định lúc sinh.
Các nhóm khác
Tuy nhiên, cộng đồng LGBT còn bao gồm nhiều nhóm khác, chẳng hạn như:
- Queer: Gồm những người có xu hướng tính dục hoặc bản dạng giới không phù hợp với các phân loại trên.
- Intersex: Người sinh ra với các đặc điểm giới tính không phù hợp với định nghĩa truyền thống về nam hoặc nữ.
- Asexual: Người không có hoặc có rất ít ham muốn tình dục.
- Pansexual: Người có xu hướng tính dục với mọi giới tính.
- Non-binary: Người không xác định bản thân là nam hay nữ.
Một LGBT có thể đồng thời thuộc nhiều nhóm khác nhau
Cộng đồng LGBT vô cùng đa dạng và phức tạp. Mỗi người có thể có nhiều bản dạng giới và xu hướng giới tình khác nhau. Không phải ai cũng phù hợp với một phân loại duy nhất. Ví dụ: Một người có thể là một phụ nữ chuyển giới song tính luyến ái.
Việc phân loại cộng đồng LGBT tương đối nhạy cảm, cần phải linh hoạt và tôn trọng sự đa dạng cá nhân. Không nên áp đặt bất kỳ nhãn mác nào lên người khác.
Sự kỳ thị cộng đồng LGBT và những khó khăn
Khó khăn khi tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe
50% LGBT bị phân biệt đối xử bởi các nhà cung cấp dịch vụ sức khỏe, 25% bị từ chối chăm sóc sức khỏe hoàn toàn. Họ trở nên dễ bị tổn thương và thường né tránh các phòng khám, thậm chí trì hoãn công tác phòng ngừa và chăm sóc y tế cần thiết.
Bị kỳ thị trong công việc
Không chỉ ở Việt Nam mà ngay tại Hoa Kỳ – một xã hội cởi mở – thì những người LGBT cũng phải đối mặt với sự phân biệt đối xử. Do bị kì thị xu hướng tính dục, những người này thường gặp khó khăn đi xin việc, bị mất cơ hội thăng chức, thậm chí bị sa thải. Ngay cả việc tiếp cận với vấn đề nhà cửa, giáo dục cũng khó khăn hơn người khác.
LGBT phải chịu sự kỳ thị và gây khó khăn ở nhiều nơi
Những vấn nạn trong cộng đồng
Việc phân biệt đối xử, bạo lực, quấy rối với LGBT là những vấn nạn phổ biến ở nơi công cộng. Hơn một phần ba người chuyển giới chia sẻ rằng bản thân đã từng bị quấy rối, thậm chí là về mặt thể xác.
LGBT xứng đáng có được một cuộc sống bình đẳng, không phân biệt đối xử, được cống hiến hết sức mình cho xã hội.
Quy định về phòng chống phân biệt đối xử, kỳ thị LGBT ở Việt Nam
Khoản 5 Điều 10 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 trước đây quy định về việc cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính, nếu vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 100.000 – 500.000 đồng.
Hiện nay, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 đã bỏ quy định “cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính” tuy nhiên pháp luật nước ta vẫn chưa chính thức công nhận về việc kết hôn đồng giới.
Mọi người có quyền bình đẳng, không bị phân biệt đối xử
Trong Hiến pháp 2013, Điều 16 quy định: Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật, không ai bị phân biệt đối xử trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội. Do đó, cộng đồng LGBT và LGBTQ+ tại Việt Nam có quyền được tự hào về bản sắc riêng của mình và không ai bị phân biệt đối xử.
Tháng 6 hàng năm được chọn là tháng Tự Hào LGBT – Pride Month
Một số người nổi tiếng thuộc cộng đồng LGBT
Thời gian qua, cộng đồng LGBT ở Việt Nam đã có những bước tiến rất đáng kể. Xã hội đang dần công nhận sự cống hiến lớn lao của LGBT. Một số ca sĩ nổi tiếng trong cộng đồng như ca sĩ Lâm Khánh Chi, ca sĩ Đào Bá Lộc, diễn viên BB Trần, ca sĩ Lynk Lee… được cộng đồng hoan nghênh và đón nhận và là động lực để mọi người dám sống thật với bản thân.
Trên thế giới có rất nhiều người nổi tiếng thuộc cộng đồng LGBT+ và đã công khai giới tính hoặc xu hướng tình dục của mình. Họ không chỉ là những biểu tượng truyền cảm hứng mà còn góp phần thúc đẩy sự bình đẳng và chấp nhận xã hội đối với cộng đồng LGBT+. Dưới đây là một số gương mặt nổi bật: Harvey Milk, Elton John, Lady Gaga, Sam Smith, Elliot Page, Marsha P. Johnson…
Người thuộc LGBT có nên công khai với gia đình, bạn bè không?
Không có đáp án đúng hoặc sai cho trường hợp này, đây là quyết định mang tính cá nhân, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như hoàn cảnh gia đình, môi trường xã hội, văn hóa, sự hiện diện của định kiến, và mức độ an toàn cá nhân.
Nên “bí mật” hay “công khai” mình là LGBT?
Việc công khai có thể mang lại lợi ích tích cực như cảm giác được chấp nhận, giảm bớt áp lực tâm lý. Rủi ro của việc công khai là bạn có thể bị kỳ thị nếu môi trường sống và làm việc của bạn chưa cởi mở với sự đa dạng giới tính và xu hướng tính dục,
Bởi vậy, nếu quyết định công khai, hãy chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt tâm lý và thông tin và cân nhắc những rủi ro có thể gặp phải. Bạn cũng có thể tìm kiếm sự hỗ trợ, tư vấn từ các tổ chức hoạt động xã hội, cộng đồng LGBT, hoặc các chuyên gia tâm lý.
Dù bạn chọn công khai hay không, điều quan trọng nhất là hãy yêu thương và tôn trọng chính mình.
Cần chuẩn bị gì trước khi công khai bản thân là LGBT?
Trước khi quyết định công khai mình là người LGBT, bạn cần phải chuẩn bị kỹ lưỡng:
- Cần hiểu rõ bản thân mình thuộc nhóm LGBT nào và nắm rõ những thách thức mà nhóm này đang phải đối mặt.
- Xác định lý do tại sao bạn muốn công khai, muốn đạt được gì từ việc công khai: Muốn được hỗ trợ, chấp nhận hay muốn thay đổi quan điểm của người khác về người LGBT?
Cần hiểu rõ bản thân và chuẩn bị kỹ trước khi sống thật với chính mình
- Nghiên cứu các quyền lợi pháp lý của cộng đồng LGBT tại nơi bạn sống để hiểu quyền lợi (về tình dục, hôn nhân, giáo dục, việc làm) và các chính sách bảo vệ.
- Chuẩn bị tinh thần và tâm lý có thể phải chịu sự phản đối của gia đình và những người xung quanh.
- Hãy tìm kiếm những người bạn hoặc những người đã trải qua cùng một trải nghiệm hoặc các tổ chức, cộng đồng LGBT để có thể chia sẻ và nhận được sự hỗ trợ.
Nền tảng hẹn hò cho cộng đồng LGBT
Ứng dụng hẹn hò cho cộng đồng LGBT+ là nơi kết nối những người cùng chia sẻ giá trị, giới tính và xu hướng tình dục trong một môi trường an toàn và thân thiện. Với sự phát triển của công nghệ, các nền tảng này không chỉ hỗ trợ tìm kiếm bạn bè hoặc người yêu, mà còn giúp tạo dựng các mối quan hệ ý nghĩa và xây dựng cộng đồng.
Một trong những ứng dụng phổ biến nhất là Grindr, được thiết kế dành riêng cho nam giới đồng tính và song tính. Grindr tập trung vào kết nối nhanh chóng, dựa trên vị trí địa lý, giúp người dùng dễ dàng gặp gỡ những người xung quanh. Tương tự, Her là lựa chọn hàng đầu dành cho phụ nữ đồng tính, song tính và phi nhị nguyên giới, với giao diện thân thiện và sự kết hợp giữa hẹn hò và mạng xã hội.
Ngoài ra, những ứng dụng như 1Love và OkCupid không chỉ giới hạn trong mục đích hẹn hò mà còn hỗ trợ toàn bộ cộng đồng LGBT+ với các tính năng mở rộng như kết nối xã hội và xây dựng tình bạn. Tinder và Bumble, dù là các ứng dụng phổ thông, cũng đã cập nhật tính năng hỗ trợ đa dạng giới tính và xu hướng tình dục, tạo điều kiện cho cộng đồng LGBT+ dễ dàng sử dụng.
Những ứng dụng này không chỉ mang đến cơ hội hẹn hò mà còn là một phần của phong trào thúc đẩy sự chấp nhận và bình đẳng xã hội. Chúng giúp người dùng tự tin thể hiện bản thân, tìm thấy sự đồng cảm và xây dựng những mối quan hệ chân thàn
Dù công khai hay giữ kín việc mình thuộc cộng đồng LGBT, điều quan trọng nhất là bạn cảm thấy được yêu thương và tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn. Hãy nhớ rằng, bạn luôn xứng đáng được tôn trọng và hạnh phúc, bởi mỗi người đều có giá trị riêng trong thế giới này. Hãy vững tin và dũng cảm trên hành trình tìm kiếm sự tự do và chấp nhận bản thân
Tác giả: Hải Đình
